Wie herkent het niet als docent: je werkt je het apezuur, probeert de klas op allerlei vlakken te stimuleren en als je aan het eind van de rit de resultaten bekijkt dan denk je “hoe is dit nou mogelijk?”. Als docent in de havo tak, kom ik dit regelmatig tegen. Ook collega’s lopen hier (te) vaak tegen aan. Omdat je zelf alles gegeven hebt, discipline toont, consequent bent maar ook in gevallen die daar om vragen, flexibel, kan het eigenlijk alleen maar liggen aan de leercultuur van de leerlingen. Zij zijn immers te snel afgeleid en maken de helft van de tijd hun huiswerk niet. Daarnaast geven de resultaten aan dat de meeste leerlingen ook het niveau niet echt aan kunnen.
Tot zover de normale (gedachten)gang van zaken. Ik steek iets anders in elkaar, hoewel ook ik soms twijfel over het niveau van een leerling. Als ik me het apezuur heb gewerkt en de resultaten vallen tegen, dan is mijn eerste gedachte: “wat heb ik niet goed gedaan? 
Heb ik staan duwen tegen de wagen, terwijl trekken makkelijker gaat? Of stond ik niet recht achter de wagen waardoor ik teveel ben afgeweken? Kortom: waar ging IK verkeerd.” Want een leercultuur vraagt om actie van 2 kanten, en zoals de meesten wel weten geldt actie=reactie. Als ik iets wil dan moet ik dus iets doen en krijg ik iets terug. Als hetgeen ik terugkrijg niet is wat ik wil, dan had ik dus wat anders moeten doen. Klinkt eenvoudig, maar dat is het niet.
Want wat moet ik dan wel doen om die resultaten te krijgen die ik wil? Ik kan het zoeken in mijn klassenmanagement, in mijn didactiek, in mijn pedagogiek en in de randvoorwaarden van school. Mooi om te weten, maar dat maakt het er niet makkelijker op. Want het is niet één van die 4 dingen, maar een combinatie daarvan! Want net als bij een Marketingmix waarin een goedkope prijs met een hoge kwaliteit niet strookt en zorgt voor betere verkoop, zal ook een ander klassenmanagement zonder aanpassing van bijvoorbeeld pedagogiek, niet matchen.
Zelf neig ik soms teveel naar veranderingen bij mezelf. Daarmee hou ik me niet eens aan wat ik hierboven net zelf schrijf en dat is natuurlijk ook niet handig. En soms heb ik dan ook nog een keer de neiging daarin nog meer door te slaan als collega’s er anders tegen aan kijken. Ook niet handig. Maar door dit stuk te schrijven heb ik weer na zitten denken over het onderwerp. En dat zorgt er wel weer voor dat ik mijn beeld scherper krijg.
Leercultuur, hoe pas je die aan? Kun je dat in je eentje? Kun je dat afdwingen? Ligt dat buiten jezelf? Is dat een kwestie van niveau? Allemaal vragen waar we ongoing mee bezig zijn in het onderwijs volgens mij. En dat houdt het leuk en interessant.
